Памёр беларускі драматург Аляксей Дудараў. Вы дакладна ведаеце ягоныя творы

Сумнай навінай сёння падзяліўся Беларускі саюз кінематаграфістаў: памёр вядомы беларускі драматург і сцэнарыст Аляксей Дудараў. Яму было 72 гады. Прычына смерці не ўдакладняецца.

Аляксей Дудараў нарадзіўся ў сялянскай сям'і ў Віцебскай вобласці, скончыў у Наваполацку прафесійна-тэхнічнае вучылішча нафтавікоў і пэўны час нават адпрацаваў на нафтаперапрацоўчым заводзе. Але ягонае жыццё неўзабаве змянілася. Ён паступіў у тэатральна-мастацкі інстытут, працаваў акцёрам у Тэатры юнага гледача, узначальваў часопіс «Мастацтва», але больш паспяховым стаў як драматург і сцэнарыст. Раскажам пра творы аўтара, якія вы дакладна ведаеце.

«Вечар»

Аляксей Дудараў узнімаў у сваёй творчасці зусім розныя тэмы. Звяртаў увагу на беларускую мінуўшчыну («Князь Вітаўт», «Палачанка», «Чорная панна Нясвіжа»), а таксама на жыццё ў звычайнай беларускай вёсцы, адкуль народ пачаў паступова пераязджаць у буйныя гарады. Так нарадзілася вядомая п'еса «Вечар», якая ўвайшла ў школьную праграму і ў рэпертуар Купалаўскага тэатра. Сюжэт такі: Ганна, Мікіта Гастрыт і Васіль Мульцік самотна жывуць у закінутай вёсачцы. Пра іх не памятаюць сваякі, ім засталося няшмат, але яны ўсё роўна прагнуць жыць.

Рэжысёр Валерый Раеўскі разам з акцёрамі Генадзем Аўсяннікавым, Тамарай Міронавай і Генадзем Гарбуком

Паколькі Дудараў сам нарадзіўся ў вёсцы, журналісты пыталіся ў яго, ці не з аднавяскоўцаў ён пісаў партрэты сваіх герояў. Адказ быў наступны: «Будзе няпраўдай, калі скажу так ці скажу не. Гэта не партрэты. Нешта ад бацькі Ануфрыя Іосіфавіча, нешта ад маці Настассі Яфімаўны, нешта ад матухны Агаф'і Ксенафонтаўны. Я не спісваў, а паінтанацыйна адчуваў... Калі Валерый Раеўскі на сцэне Купалаўскага тэатра ставіў спектакль „Вечар“, то назваў яго рэквіемам па народзе. Цікава, што час ідзе, а п'еса не старэе. Яе ставілі ў тэатрах краін Балтыі, Расіі».

«Радавыя»

Яшчэ адзін вядомы твор Дударава. Гэтым разам прысвечаны тэме Вялікай Айчыннай вайны, але ў цэнтры не вайсковыя падзеі, батальныя сцэны, а жыццёвыя перажыванні людзей. Напісаць п'есу Дудараву замовіла Міністэрства культуры да 40-годдзя Перамогі, аднак з пэўнымі ўмовамі: без лозунгаў і захопнікаў. У выніку «Радавыя» масава з'явіліся ў тэатрах па ўсім Савецкім Саюзе, а за пастаноўку у адным з маскоўскіх тэатраў заплацілі такі ганарар, што адразу можна было набыць аўтамабіль.

«Па сваёй наіўнасці ў 1980-я думаў, што пройдзе гадоў 20—30 — і „Радавыя“ састарэюць, тэатры перастануць да яе звяртацца. Але, відаць, гэта п'еса без узросту», — казаў Дудараў.

«Белыя Росы»

Бадай, самы вядомы твор аўтара — сцэнарый да фільма «Белыя Росы» — таксама прысвечаны праблеме вёскі. Яе ў фільме збіраюцца знесці і тэрыторыю аб'яднаць з горадам, і на фоне гэтага адбываецца шэраг разнастайных падзей. Фільм быў зняты ў 1983 годзе кінастудыяй «Беларусьфільм» і сабраў каманду з вядомых савецкіх акцёраў (Усевалад Санаеў, Генадзь Гарбук, Мікалай Карачанцаў, Станіслаў Садальскі). У пракаце стужка сабрала 36,1 млн гледачоў і да 1989-га з'яўлялася самым касавым беларускім фільмам.

Як і было прапісана ў сцэнарыі, здымалі кіно ў Гродне. Белымі Росамі стала бліжэйшая вёска Дзевятоўка. Яна цалкам паўтарыла лёс Белых Росаў і ў 2008-м ператварылася ў буйны мікрараён. У гонар герояў фільма ў Гродне ўстанавілі драўляныя скульптуры. У 2014-м быў зняты працяг стужкі, над сцэнарыем якога таксама працаваў Дудараў.

«Onlíner па-беларуску» ў Telegram. Моўныя віктарыны, тэсты для аматараў вандровак і тэксты на роднай мове