Уладзімір Свіркоў мае поўны недармаедскі камплект: вучоба ў ВНУ, размеркаванне, праца па спецыяльнасці. Сем год таму яму давялося пераехаць пад Вену, каб займацца лячэннем болю — у Беларусі пра такое нават не чулі. Цяпер у спісе жыццёвых мэт з’явілася яшчэ адна птушачка — доктар адкрыў прыватны бізнес у Аўстрыі. Onliner папрасіў мужчыну параўнаць заробкі, умовы працы і стаўленне да прафесіі. Разбіраемся ў адрозненнях і робім высновы, што і чаму нам трэба рабіць для медыцыны ўжо зараз.
Читать на OnlínerВа Уладзіміра традыцыйная гісторыя: скончыў медунівер, папрацаваў па размеркаванні. Потым былі тры гады ў РНПЦ анкалогіі і пераезд у Аўстрыю. Гэта калі распавядаць хутка і па сутнасці. А калі затрымацца на сярэдзіне шляху, паказальнік на Аўстрыю запаліць надпіс «стажыроўка».
— Я быў у Аўстрыі некалькі разоў. Спачатку тыдзень у Зальцбургу, далей месяц у Вене, — распавядае доктар. — Пасля паўтара года ў Беларусі. А потым зразумеў, што можна пераехаць — і напісаў ліст знаёмаму прафесару. Цяпер я працую пад Венай у месцы кшталту нашай раённай бальніцы.
«А што такое лячэнне болю? Як гэта — асобная хвароба?» — звычайныя для Беларусі пытанні. Вывучаць альгалогію і атэстоўвацца па ёй афіцыйна ў нас зараз немагчыма — застаецца самастойна павышаць кваліфікацыю. Уладзімір зрабіў відавочнае — з’ехаў у Аўстрыю і пачаў працаваць. Цяпер ён распавядае, што гэта за цікавостка, якая патрабуе ахвяр.
— Апісаць стан людзей з хранічнымі болямі складана. Спектр такіх захворванняў шырокі — ад невыноснага галаўнога болю да цяжкіх форм анкалогіі. Працэнт людзей, якія пастаянна ад іх пакутуюць, высокі ў любой краіне Еўропы. У нас боль трактуецца як сімптом, а на Захадзе яго лічаць паўнавартасным захворваннем, якое лечыць урач-альголаг.
Уладзімір адпрацаваў чатыры гады ў самым буйным аддзяленні альгалогіі ў Аўстрыі. Цяпер ён адкрыў уласную справу пад Венай і шчаслівы.
Першымі ў вочы кінуліся не горы і нават не колькасць прадуктаў у крамах. Як выявілася, тут існуе выключная павага да лекараў. Скажам, перад прозвішчам урача заўсёды пішуць літары Dr, нават на правах і банкаўскіх картках.
— Адкуль такая статуснасць?
— Аўстрыя — імперская краіна, і амбіцыі ў яе такія ж. Афіцыйныя тытулы тут адмянілі ў 1918 годзе, але нашчадкі колішніх арыстакратаў засталіся. Яны самі робяць на гэтым акцэнт — «вось яны, мы». І павага да іх нікуды не знікала. Тое ж адбываецца з лекарамі — ты аўтаматычна становішся белай косткай. Абмінуць тытул — гэта моцная непавага. Тут я не Свіркоў, а Доктар Свіркоў, і гэта падкрэсліваецца. Прадстаўляешся так — да цябе адразу іншае стаўленне.
Дапусцім, чалавек хоча зняць жыллё. Аўстрыйцы патрабуюць пацвярджэння даходаў. Але калі чалавек прадставіцца ўрачом, ён пазбегне лішніх фармальнасцей — кватэра будзе ягоная.
Табе скажуць: «Усё добра, пацвярджаць нічога не трэба». І гэта прынцыповае адрозненне ад Беларусі. Тут ты значна вышэй па статусе. Спачатку такое здзіўляе, потым прывыкаеш.
Другое выявілася падчас размовы. З аўстрыйскай медыцынай у нас ёсць агульнае. Мы падобныя па колькасці тэхнікі, але адрозныя па колькасці расходнікаў. У Аўстрыі сітуацыя больш дэмакратычная: урачу прапануецца шэраг лекаў з аднолькавым эфектам, але рознымі тонкасцямі — падбірай і карыстайся. У беларусаў выбару няма — ёсць адзін-два варыянты, з якімі трэба выкручвацца. Затое шмат узорнага хай-тэку.
Беларусь у нечым падобная да Казахстана. Краіны, якія развіваюцца, бачаць бліскучае, прыгожае і дарагое — купляюць гэта і хваляцца. Што атрымліваецца: ёсць суперсучаснае абсталяванне і няма грошай на расходнікі і спецыялістаў. Хто на гэтым будзе працаваць? У Аўстрыі ж больш увагі надаецца творчаму падыходу лекараў.
Творчы падыход бачны ў дробязях: усё «адпрацавана, прычасана і не гэтак кашлата». У Беларусі ж «шмат варушняку, драйву і стартапаў, а навінкі тут могуць з’яўляцца раней, чым у Аўстрыі». Натхнёна пытаем:
— Мы наперадзе ўсёй планеты?
— Проста Аўстрыя — павольная краіна з устойлівымі рынкамі.
Тое лагічна: калі ўсё ёсць і працуе, дык навошта спяшацца.
— Я ведаю людзей, якія ні за што не паедуць жыць у Аўстрыю, бо ім тут сумна, — распавядае Уладзімір. — Моладзь з’язджае ў Германію — там заробкі для спецыялістаў нашмат большыя. Аўстрыйскія лекары едуць туды дасягаць вяршынь, а потым вяртаюцца сюды спакойна развіваць прыватную практыку.
— Чаму? Розніца ў грашах?
— Не толькі. Усё залежыць ад таго, што табе трэба. Шукаць тут (у Аўстрыі. — Заўв. Onliner) варушняк — не лепшы варыянт: наўрад ці што зменіцца ў бліжэйшыя 50 год. Аўстрыйцы ў гэтым плане падобныя да беларусаў: могуць скардзіцца, што законы змяняюцца павольна, але самі варушыцца не будуць. Гэта месца для кансерватараў. І тут працуюць нашмат больш і па нагрузцы, і па гадзінах. Затое ў параўнанні з Беларуссю мой заробак павялічыўся ў дзесяць разоў.
Уладзімір кажа пра забеспячэнне сацыяльных гарантый: маўляў, мы проста не бачылі іншага. У Аўстрыі існуе страхавая медыцына, і працуе яна наступным чынам:
Далей мы размаўляем пра сацыяльныя гарантыі і даходы дактароў. Уладзімір кажа, што ў Беларусі старая схема не змяняецца: дэкларуецца адна сума на развіццё медыцыны, а потым атрымліваецца іншая — «неяк жа развіваецца само».
— Я сумняюся, што ў нас пры такой медыцыне ўрачы маглі б атрымліваць больш. Гэта замкнёнае кола. Колькі б мы ні крычалі, што медыкам трэба павысіць заробкі, — калі ў дзяржавы няма грошай, дык няма з чаго і павышаць. Хай у лекара будзе 2000 еўра на месяц, але дзе такую суму ўзяць? — пытаецца Уладзімір. — Іншая справа, што медыкі самі гатовы так працаваць, інакш усе пазвальняліся б. Пачынаюць масава сыходзіць — заробкі ўздымаюць, і гэтая гульня можа цягнуцца гадамі.
На Захадзе фінансы таксама не даюцца «за так», а размяркоўваюцца ў залежнасці ад запатрабаванасці: кліенты не ходзяць — грошай не будзе. Такая сістэма выдатна самарэгулюецца.
Апошняе, з чым сутыкнуўся доктар Свіркоў, — адкрыццё прыватнага бізнесу. Беларуская адукацыя ў Аўстрыі прызнаецца часткова. Акрамя настрыфікацыі з адзінаццаці экзаменаў, трэба адпрацаваць пэўную колькасць часу. Толькі пасля можна атрымаць сертыфікат спецыяліста і адкрыць уласную справу. Гэта і зрабіў Уладзімір.
— І як, ёсць кліенты?
— Вядома. Тут нізкі працэнт спецыялістаў, якія гэтымі праблемамі займаюцца. А пытанняў заўсёды хапае. Адкрыць сваё вельмі проста. Тут прапісаны дакладны механізм: што як падаецца і за чым ідзе. Адзіная блытаніна можа быць з падаткамі. Гэта тонкасці, у якіх трэба разабрацца раз і назаўсёды. Разбярэшся, аформіш — і гатова.
Калі даход аўстрыйскага прадпрымальніка не перавышае 700 тысяч на год, бухгалтэрыя элементарная — заплаці адным клікам і жыві далей. Уладзімір кажа, гэта дастатковая сума, каб з ёй працавалі нават буйныя прадпрыемствы.
— У Аўстрыі не быў страчаны сацыяльны слой прадпрымальнікаў, як у Савецкім Саюзе. Тут шмат прадпрыемстваў, якія перадаюцца ад бацькоў дзецям, гэта не рэдкасць. Можна зайсці да кагосьці, а ў іх усё распісана: вось гэта калісьці рабіў мой прадзед, а гэта — дзед. Тое ж тычыцца і ўрачоў — гэта дынастыйныя справы. У Аўстрыі змяняецца бачанне часу. Калі ў Беларусі прадпрыемства існуе 20 год, гэта ўжо крута. А тут некалькі стагоддзяў — звычайная справа.
Некалькі год таму доктар стварыў суполку для ўсіх, хто цікавіцца яго тэмай. Цяпер там каля 200 чалавек. Гэтыя людзі «спрабуюць нешта рабіць у Беларусі», каб утварыць беларускае таварыства болю. Справа не ў хуткасці, як у суседзяў, але ў актыўнасці. Калегі лічаць памкненні аўстрыйскага беларуса ружовымі марамі, аднак ён аптыміст. Чаму — тлумачыць: у Беларусі ёсць патэнцыял, на які варта разлічваць. Яго складаюць тры чароўныя паняцці — «стаматалогія», «пластычная хірургія» і «афтальмалогія».
— У нас стаматалогія развівалася на прыватным прынцыпе з самага пачатку. Такія клінікі маюць сродкі, магчымасці і матывацыю ствараць усё лепшае, — запэўнівае Уладзімір. — Аўстрыйцу злятаць у Беларусь, палячыць там зубы і вярнуцца назад атрымліваецца танней і якасней, чым тут. У Аўстрыі можна аддаць больш за дзве тысячы за адзін зуб.
Тое ж тычыцца пластычнай хірургіі:
— Калі дзяўчаты хочуць быць больш прыгожымі, лепш зрабіць гэта ў Беларусі. Якасць будзе той жа, а кошты ніжэйшыя.
Па нашай просьбе доктар агучвае тры першыя рэчы, якія рэальна працуюць за мяжой і якія Беларусь можа рабіць ужо зараз. Галоўнае — вынік дасягаецца без выдаткаў.
Дыгіталізацыя. Гэта тое, што ў нас распачата і што дапаможа захаваць грошы: «Медыцына пачне канкурыраваць у буйных маштабах, а сэканомленыя сродкі можна будзе вярнуць на заробкі. Трэба таксама ўвесці электронныя карткі — месца, дзе будуць захоўвацца ўсе звесткі пра пацыента. Доступ да іх будзе мець любая клініка ў краіне».
Электронны рэцэпт. У ім знаходзіцца ўся інфармацыя пра чалавека: што ўжываў, што не пераносіць. І ён без цяжкасцей трапляе да доктара. Калі чалавек прымае 15 прэпаратаў, урачы могуць не ведаць, як яны ўзаемадзейнічаюць. Цяпер жа існуюць праграмы, якія падбяруць тэрапію індывідуальна.
Ёсць сістэмы, якія дапамагаюць прымаць клінічныя рашэнні. Усё праганяецца праз алгарытмы і дае падказку, што і як варта прызначаць.
Калі ў дапамогу медыкам арганізаваць электронныя сродкі, з’явіцца дыстанцыйнае лячэнне — тэлемедыцына. Уладзімір тлумачыць: «Ніхто не хоча ехаць у невядомую краіну з назвай Беларусь. А пры такім варыянце гэта прывабіць кліентаў».
Цяпер пра балючае — заробкі.
— Нам раяць выкарыстаць вопыт суседзяў. Калі прыватныя клінікі змогуць выдаваць бальнічныя на аднолькавых з дзяржавай правах, нагрузка на апошнюю знізіцца максімальна. Прыбраць абмежаванні — і дактары пачнуць зарабляць. Цяпер мала хто пачынае прыватную справу: людзі не ведаюць, з якога боку чакаць падвоху — усё вельмі хутка змяняецца. Грошы, выдзеленыя на медыцыну, павінны ў ёй жа і заставацца. Не рухацца далей, а выдаткоўвацца на заробкі, тэхніку і расходныя матэрыялы.
— Галоўнае — падвысіць статуснасць прафесіі ўрача. Калі гэта будзе трансліравацца, будзе расці і павага.
Уладзімір мяркуе, што людзі не хочуць з’язджаць з краіны. Каб чалавек гэта зрабіў, яго трэба вымусіць:
— Усе хочуць жыць там, дзе жывуць іх сваякі і сябры.
Цікава пачытаць:
Наш канал у Telegram. Далучайцеся!
Хуткая сувязь з рэдакцыяй: чытайце паблік-чат Onliner і пішыце нам у Viber!
Перадрук тэксту і фотаздымкаў Onliner без дазволу рэдакцыі забаронены. nak@onliner.by