«Забалоцце» завяршае трыпціх пастановак пад назвай «Песня ў адной дзеі». Базіруюцца яны на беларускіх народных спевах і адпаведна закранаюць тры тэмы: вяселле («Шлюб з ветрам»), нараджэнне дзіцяці («Пачупкі») і смерць (само «Забалоцце»). Яўген Карняг на пару з Кацярынай Аверкавай працуюць над беларускім фальклорам, пераасэнсоўваючы падзеі, што кожны з нас сустракае ў сваім жыцці. Усе мы хоць раз былі на вяселлі (магчыма, і не на сваім), бачылі матулю з дзіцём, развітваліся з блізкімі. 

Сюжэт спектакля гляджу на сайце загадзя: яго асновай стала рэальная гісторыя васьмі братоў, што не вярнуліся з фронту падчас Вялікай Айчыннай вайны. Боль, страта і страх адлюстроўваюцца ў народных песнях.

У зале гасне святло, і я адчуваю сябе ў вёсцы матулі — перада мною вялікі заснежаны пагорак, невялічкае азярцо, мікрафоны, што здалёк нагадваюць чарот. Жанчына гадоў 50 выходзіць да гледачоў у цёплым кажуху, але босая — і пачынае клікаць «дзядоў» — адпаведна, памерлых продкаў. Паступова іншыя акцёры далучаюцца да яе на сцэне, і іх голас зліваецца ў хор. Шматгалоснасць — асноўная «прыкмета» трылогіі.

Ужо некалькі гадоў Карняг працуе з мінскім тэатрам лялек — і ў «Забалоцці» гэта адчуваецца даволі моцна. З дзвярэй у зямлі пасярод пагорку з’яўляецца фігура чалавека. Замест рук, ног і нават галавы ў яго — рыдлёўкі. Пазней з мыліц (рус. костыли) хлопцы на сцэне складаюць вялікую карову. (Не можаце сабе такое ўявіць? Я вас разумею). Жывёла гучна кліча кагосьці, стае на заднія капыты, выцягвае галаву ў першыя шэрагі — падаецца, я магу да яе дакрануцца, але не рызыкую. 

Затое магу параіць абіраць квіток у правай палове залы. На спектаклях гэтага рэжысёра шмат залежыць ад таго, дзе вы будзеце сядзець і на якія сцэны вам адкрыецца найлепшы від. У правай частцы колькасць іх найбольшая.

Для сябе выдзяляю тры адметныя моманты гісторыі: развітанне перад адпраўкай на вайну, станаўленне салдата (аголенае цела хлопца захапляе шынель) і яго пахаванне. Герой, якога кладуць у яму сілком, намагаецца пазбегчы смерці. Ён крычыць, плача, паўтарае рухі з мінулых спектакляў (відавочна, згадваючы сваё жыццё да вайны). Але ўсё марна. Магілу — дзверы ў іншасвет замыкае яго дзяўчына.

Спектакль мне падаўся выключна жаночым — і гэта з улікам такой мужнай гісторыі. Сцэны з мужчынамі на вайне адыходзяць на другі план — і мы факусіруемся на жыцці, якое працягваецца ў вёсцы. Тут жаночае гора, крыўда на лёс, што склаўся менавіта такім чынам, спроба знайсці ў сабе сілы рухацца далей. Жанчыне даводзілася калыхаць гэтых хлопчыкаў на сваіх руках, жанчыне давядзецца і аплакаць іх смерць.

Час ад часу робіцца цяжка прабівацца скрозь вялікую колькасць сімвалаў — лаўлю сябе на думцы, што мне патрэбны дадатковыя рукі, каб паспяваць занатоўваць усе сцэны для гэтага тэксту. Чамусьці з’яўляецца адчуванне, што «Забалоцце» рухаецца хутчэй за «Шлюб» ці «Пачупкі», нягледзячы на такую змрочную тэму.

У фінальнай сцэне героі спускаюцца ў залу і сядаюць каля гледачоў. Спеў працягваецца. І ты адчуваеш сябе часткай гэтага хору, часткай агульнай гісторыі. Акцёры выходзяць на чатыры паклоны запар. Гул абмеркаванняў, спачатку напоўніўшы паверхі тэатра, рассыпаецца па вуліцах Мінска. Спектакль скончыўся.

Лекаў ад смерці не існуе, але існуюць рэчы, што дапамогуць з ёю справіцца, — і гэты спектакль адна з іх.

«Onlíner па-беларуску» ў Telegram. Моўныя віктарыны, тэсты для аматараў вандровак і тэксты на роднай мове