Ежа, якую прыдумалі ад безвыходнасці, сёння лічыцца далікатэсам

Напачатку — крыху гісторыі. Гатавалі сюрстромінг не ад салодкага жыцця. У Сярэднія вякі соль успрымалася як раскоша, таму беднякам было няпроста захаваць сваю рыбу. Тады людзі пачалі вылічаць найменшую колькасць солі, пры якой прадукт не сапсуецца. Вось на гэтым балансе мінімуму і нарадзіўся сюрстромінг. Селядзец, што ўжо забрадзіў, упадабалі простыя шведы, ён хутка стаў нацыянальнай стравай.

Калі казаць пра даступнасць гэтага далікатэсу ў Беларусі, то ў інтэрнэце досыць прапаноў па запыце «сюрстромінг купіць», праўда, кошт у 5 разоў адрозніваецца ад першапачатковага — 7—10 еўра супраць 100—120 рублёў. У звычайных жа супермаркетах краіны яго не знайсці.

Бляшанка з невялікімі прыпухлінамі, бо бурленне ў ёй працягваецца ажно да самага адкрыцця. Згодна з маркіроўкай, рыбіну туды паклалі ў красавіку мінулага года, папярэдне абезгаловіўшы. Маса — 300 грамаў чыстай вагі, у ста грамах — 61 ккал. Выходзіць, прадукт можна лічыць дыетычным, асабліва калі адкрыць яго дома: прабежка да бліжэйшага смеццевага бака і рэфлекторная агіда да ежы на доўгі час вам гарантаваны.

Спрабаваць сюрстромінг раім выключна на вольным паветры, дзесьці на лецішчы, а яшчэ лепш — у чыстым полі далей ад населеных пунктаў. Дасведчаныя людзі адкрываць саму бляшанку рэкамендуюць пад вадой, маўляў, так пахне менш. Але ж дзеля паху мы тут і сабраліся. Ніякай вадкасці! Мы выправіліся на паркоўку, далей ад людзей, прыхапілі закуску: цыбулю, вараную бульбу, хлеб, лаваш. На абед перад дэгустацыяй не хадзілі, відэа з YouTube як-ніяк прымушае насцярожыцца. З сабой я ўзяў Валеру (не агнястрэл) — пасля каранавіруса яго ўспрыманне пахаў аслабла. Што ж, будзем аднаўляць!

Адкрываем

Салдат-тэрміновік адкрые гэтыя кансервы цвіком і каменем, ну а мы, не разабраўшыся з тэхналогіямі 21-га стагоддзя, узброіліся швейцарскім нажом. Апошняя надзея была на вецер, які дапамог бы нам перажыць брыдкі пах, але, на жаль, за гаражамі не дзьмула.

Ніякага струменьчыка або выбуху пры прабіцці не было, сюрстромінг прывітаў нас сціплым пшыкам. І адразу нябачна даў сябе адчуць. Я стараўся стрымліваць дыханне, працягваючы адкрываць бляшанку і міліметр за міліметрам набліжаючыся да моманту, калі можна нарэшце з лёгкасцю адагнуць вечка. Запэцкаў усе рукі, праз гэта яны працягваюць непрыемна пахнуць і назаўтра, але самае страшнае было наперадзе.

Мы не настолькі тэатральныя, як амерыканскія марпехі з YouTube, але ад паху жахнуліся практычна гэтак жа. У галаву пачалі прыходзіць розныя думкі. Не пра ежу. Аднак, насуперак чаканням, раскрыцця «багатага ўнутранага свету» дэгустатараў не адбылося. Гэты смурод наогул ні да чаго не падобны — цяпер я пазнаю яго з тысячы.

Нават праз дзясятак хвілін я не звыкся з гэтым водарам, а мой скептыцызм адносна ненатуральнасці паказанага ў роліках сышоў на нішто. Некалькі калег наважыліся паглядзець на нашу авантуру і падтрымаць нас, але яны нават не рызыкнулі наблізіцца на адлегласць метра ад бляшанкі.

Ляжаў вытрыбушаны селядзец у шэра-карычневай жыжцы. Ніякай ікры ці малокаў заўважана не было. Рыба досыць мяккая і слізкая, на відэлец ідзе неахвотна. Пах ад рыбкі сапраўды такі ж, як пры адкрыцці.

Дэгустуем

Цяпер галоўнае варон не лічыць — паспець зрабіць колькі бутэрбродаў, пакуль не прыбыла санэпідстанцыя. Часткова шануючы шведскія традыцыі, кладзём рыбіну на хлеб, зверху ўсю гэтую рэч засыпаем цыбуляй, можа, хоць яна выратуе нашы рэцэптары. Так вось з ходу ўзяць і ўкусіць — адважыцца не кожны. Пару хвілін ідзе на маральную падрыхтоўку, але, толькі ты ўзяў сябе ў рукі, ноткі сюрстромінга, якія трапілі ў нос, імгненна прымушаюць перадумаць.

Валера, трымаючыся парад з тэлегульні «Фактар страху», жуе і глытае, не акцэнтуючы ўвагі на смаку рыбы. Твар курчыцца падчас перажоўвання, але са сваёй задачай хлопец спраўляецца. Бутэрброд ён ставіць на паднос, спрабаваць далей адмаўляецца — надыходзіць мая чарга.

Сам селядзец залішне салёны і ў той жа час прыемны. Але паху ніхто не адмяняў, і смак рыбы адразу становіцца насамрэч агідным — цягне на ваніты. Ні цыбуля, ні хлеб, ні вера ў сябе не дапамогуць з’есці хаця б палову гэтага шведскага далікатэсу. Ідзём далей і абгортваем сюрстромінг лавашом з бульбай і цыбуляй. Вынік той жа — больш за адзін укус ніхто не вытрымаў.

Падзівіцца з нас выйшлі некаторыя калегі, кажуць, што за колькі секунд пах запоўніў усё ў радыусе 15 метраў і ад яго ўжо не было куды падзецца. Прадукт досыць рэдкі ў нашых краях, таму з’явіліся добраахвотнікі на дэгустацыю — вядома, цэлы бутэрброд не адолеў ніхто, але гэтага, мабыць, і не трэба.

Рэшткі думалі зліць у каналізацыю, але пашкадавалі тутэйшых чарапашак ніндзя — адправілі ў бліжэйшы закрыты смеццевы бак.

Падводзім вынікі. Большасць ролікаў з адкрыццём шведскіх кансерваў праўдзівыя. Але, па-мойму, галоўнае ў сюрстромінгу не пах ці смак, а сам працэс. Вы купляеце білет на шоу, дзейства і атрымліваеце ад усяго гэтага хутчэй станоўчыя эмоцыі, чым закуску да чагосьці сагравальнага.

---

«Onlíner па-беларуску» у Telegram. Падпісвайцеся, каб не прапусціць нашы новыя тэксты на роднай мове

Перадрук тэксту і фотаздымкаў Onlíner без дазволу рэдакцыі забаронены. ng@onliner.by