Тое, што адбываецца з канцэртным жыццём у Беларусі, складана сістэматызаваць. З аднаго боку, музыкаў затрымліваюць падчас дваровых канцэртаў і адмяняюць іх клубныя выступы. З іншага — падчас пандэміі праводзяцца мерапрыемствы ў «Мінск-Арэне» і ў той жа час уводзяцца абмежаванні па колькасці наведвальнікаў з боку Мінгарвыканкама. Як музыкі і арганізатары вымушаны жыць у гэтых умовах супрацьлегласцей, чытайце ў матэрыяле Onliner.
Мінулы год арганізатары масавых мерапрыемстваў пражылі ў стане стрэсу. З пачаткам пандэміі канцэрты і іншыя імпрэзы пачалі адмяняцца з неверагоднай хуткасцю — і ў выніку лета-2020 прайшло ўвогуле без буйных фестываляў. Быў перанесены «Рок за баброў» і новы фестываль The Vёska, не праводзіліся ў звыклым фармаце A-Fest і Lidbeer, іншыя традыцыйныя для Беларусі фэсты. У гэтых умовах буйнейшым оўпэн-эйрам Еўропы назваў сябе «Славянскі базар», і гэта сапраўды было захапляльнае відовішча: калі прапусцілі, можаце пачытаць наш рэпартаж з Віцебска.
Адмяняліся і буйныя канцэрты. Да прыкладу, «Би-2» на стадыёне «Дынама». Затое музычныя аматары атрымалі хоць які бонус у выглядзе шматлікіх анлайн-канцэртаў. Зразумела, што абмен быў няроўным, але гэта лепш, чым нічога. Для тых, хто не баіцца рызыкі і не хоча сядзець дома, ёсць толькі адзін варыянт пад назвай «беларускі футбол» — гэты феномен адзіны ў свеце працягвае збіраць на стадыёнах заўзятараў.
У 2021 годзе канцэртнае жыццё паціху пачало выходзіць са стану летаргічнага сну і ў афішах адзін за другім з’яўляюцца аптымістычныя анонсы. Нягледзячы на афіцыйныя каранавірусныя лічбы статыстыкі Мінздароўя, расійскі гурт «Руки Вверх!» дае адразу два аншлагавыя канцэрты ў «Мінск-Арэне», у сталічных клубах праводзяцца больш сціплыя, але вельмі масавыя мерапрыемствы.
У сувязі з новаўвядзеннем Мінгарвыканкама, канцэртныя пляцоўкі павінны быць запоўнены не больш як на 50% ад агульнай колькасці пасадачных месцаў. Дакументам ад 7 красавіка ўлады Мінска вырашылі зрабіць больш жорсткімі правілы правядзення канцэртаў, кінапаказаў і іншых культурных і спартыўных мерапрыемстваў. Абмежаванні звязаны з COVID-19 і датычацца напаўнення залаў.
Такая мера ўнесена ў пастанову Мінгарвыканкама №1069 ад 7 красавіка 2020 года, якой зацверджаны Комплексны план барацьбы з распаўсюджваннем каранавіруснай інфекцыі. У прыватнасці, змены ўносяцца ў пункт плана №21. Раней гэты пункт рэгуляваў толькі адлегласць паміж гледачамі (1,5 метра). Згодна з выпраўленым дакументам, рассаджванне гледачоў павінна ажыццяўляцца на адлегласці 1—1,5 метра адзін ад аднаго.
Як ставяцца да гэтага арганізатары канцэртаў? Што будзе з ужо прададзенымі квіткамі і ці падаражэе магчымасць патрапіць на выступленні артыстаў? Запыталіся ў тых, хто ладзіць такія мерапрыемствы.
Як распавёў Onliner Андрэй Аляксееў, дырэктар агенцтва Atom Entertainment Group, на бліжэйшы час канцэртаў у іх не плануецца, продажы квіткоў як раз дасягнулі прыкладна паловы ад усёй колькасці.
— Таму мы не надта хвалюемся, — зазначыў Аляксееў. — Уладам лепш відаць, таму што яны бачаць гэтую (эпідэмічную) сітуацыю агулам. Калі яны ўводзяць такія меры, значыць, для гэтага ёсць падстава. Здароўе людзей павінна стаяць на першым месцы, што б там ні казалі нядобразычліўцы. Я як арганізатар канцэртаў рэкамендую тым людзям, якія маюць хранічныя захворванні ці такія сімптомы, як павышаная тэмпература, недамаганне, на канцэрты не хадзіць.
Паводле Аляксеева, абмежаванне гледачоў да 50% — гэта лепей, чым поўная забарона. Ён нагадвае, што ў Расіі склалася такая ж сітуацыя, а ў большай частцы свету канцэрты ўвогуле забаронены.
— Спадзяюся, гэтае абмежаванне не будзе доўгім, але ж магчымасць працаваць — гэта лепш, чым не працаваць увогуле. Мы ўжо даўно ні да чаго не рыхтуемся, таму што жыццё сёння выглядае так, а заўтра ўсё змяняецца. З’явы адбываюцца даволі хутка, таму мы проста працуем, зыходзячы з цяперашняй сітуацыі, — распавёў ён.
Цяпер арганізатар канцэртаў запэўнівае, што будзе рабіць усё, каб выканаць загад улад і правесці максімальна магчымую колькасць канцэртаў. На некаторыя канцэрты ўжо прыпынены продаж білетаў.
— Вы ведаеце пра сітуацыю з пераносам канцэртаў. У людзей ёсць пытанні з вяртаннем грошай за квіткі. Але ж некаторыя канцэрты мы плануем праводзіць па-за горадам, таму абмежаванні Мінгарвыканкама ўвогуле нас не датычацца — напрыклад, гэта актуальна для будучага выступлення артыста Рыгора Лепса. У перспектыве мы, вядома, разлічваем на зняцце абмежаванняў і ў Мінску, але ж пакуль будзем прадаваць толькі палову залы, — адзначыў Андрэй Аляксееў.
Аднак цікавы факт. 15 красавіка канцэрт расійскага артыста Pharaoh у клубе Prime Hall прайшоў так, нібыта каранавіруса ўвогуле не існуе. Арганізоўваў выступленне якраз Atom Entertainment.
А што будзе з коштамі на квіткі? Дырэктар Atom Entertainment Group адказвае адназначна: вядома, вырастуць.
— Людзі часам на мяне крыўдзяцца, але ж калі мне давялося пераносіць канцэрты, я ні да каго не хадзіў і не скардзіўся, маўляў, мы тут бедныя і няшчасныя ды сядзім без працы цэлы год. Мы спраўляемся як можам: сітуацыя была складанай у 2020 годзе, сёлета яна трошкі палепшала. Мы будзем выкарыстоўваць усе магчымасці. Я лічу так: калі квіткі на канцэрты недапрадаюцца, гэта праблема арганізатара. Я за сваё жыццё купіў білетаў на канцэрт на суму каля трох ці чатырох мільёнаў долараў — гэта за апошнія 4—5 гадоў, — згадвае ён. — Адпаведна, чым менш білетаў прадаецца, тым вышэйшым будзе кошт на іх — а чаму мы павінны губляць грошы? На канцэрты ёсць попыт. Я разумею, што людзі цяпер не строяць далёкіх планаў, але ж ты хочаш патрапіць на канцэрт з невялікай колькасцю квіткоў не таму, што так захацеў арганізатар, а таму, што ёсць пэўныя абмежаванні, якія ўплываюць на правядзенне канцэртаў.
Аляксееў дадаў: кошты квіткоў да таго ж залежаць ад знешнегандлёвай дзейнасці, курсаў валют і да т. п. Таму кожны сам вырашае, купляць яму квіток за большы кошт ці не.
Яшчэ адзін арганізатар канцэртаў (у асноўным клубных) Павел Багдановіч кажа, што гаварыць пра абмежаванні пакуль рана: прайшло няшмат часу. Яго з калегамі здзіўляе, што рашэнне Мінгарвыканкама, прынятае 7 красавіка, было апублікавана толькі праз пяць дзён: то-бок у гэты час можна было спакойна ладзіць мерапрыемствы з поўнымі заламі?
— Пакуль мы спрабуем зразумець тэрмін дзеяння гэтай пастановы і таксама даць яе падрабязную расшыфроўку. Дакладна сказаць, што будзе далей, мы пакуль не можам, — адзначыў дырэктар «Канцэрт Хол Груп».
На канцэрт Slipknot, які плануецца правесці ў жніўні ў «Чыжоўка-Арэне», пакуль не прададзена палова квіткоў, але іх аб’ем ужо набліжаецца да 50%, распавёў Багдановіч. Дарэчы, ён таксама адзначыў, што 2021 год ужо ідзе лепей за мінулы.
Некаторыя іншыя арганізатары канцэртаў таксама не могуць нічога сказаць, бо пакуль нічога не зразумела.
— Гэта падобна да нейкіх двайных стандартаў: у метро і транспарце людзі ходзяць без масак, а на масавых мерапрыемствах трэба рассаджваць людзей пэўным чынам і прадаваць толькі 50% месцаў, — кажа суразмоўца Onliner.
А дырэктар агенцтва Wake Up! Promo і гітарыст гурта «Петля пристрастия» Іван Селішчаў распавёў, што з-за новаўвядзенняў яму прыйшлося пераносіць канцэрты на больш позні час. Адны — на лета, іншыя — аж на наступны год.
— Мы вырашылі перанесці канцэрт, які быў запланаваны на суботу 17 красавіка, — канешне, на яго было выкуплена больш як 50% білетаў. Перанеслі на лета — спадзяюся, да таго часу сітуацыя выправіцца. Я палічыў, што гэта нерэнтабельная гісторыя. У выпадку з гуртом «Петля пристрастия» людзі прызвычаіліся, што ёсць танцпол і можна патанчыць, а сядзячы канцэрт — гэта зусім не тое. Замест танцпола павінны быць месцы для сядзення, трэба расставіць крэслы. Гэта не наш фармат, — адзначае Іван.
Ён не разумее, чаму раптам былі ўведзены такія меры. Селішчаў таксама бярэ за прыклад Расію: там абмежаванні ў 50% былі ўведзены яшчэ год таму і паступова змякчаюцца ці здымаюцца ў залежнасці ад рэгіёна.
— Так, беларускае Мінздароўя аб’явіла аб трэцяй хвалі каранавіруса, але ж з іншага боку — у нас актыўна праводзіцца вакцынацыя супраць COVID-19, — разважае ён.
Бліжэйшы канцэрт у Івана запланаваны на 30 красавіка, але яго таксама перанеслі на лета. Астатнія выступленні замежных артыстаў, якія мелі прайсці ўвосень, прыйшлося на ўсялякі выпадак перанесці аж на наступны год. Гэта звязана з больш строгімі «антыкавіднымі» мерамі ў Еўропе ды Амерыцы.
— Многія баяцца, што восенню будзе якая-небудзь чацвёртая ці пятая хваля, таму лепей перанесці падалей, каб лішні раз не абнадзейваць людзей, — тлумачыць дырэктар Wake Up! Promo.
Селішчаў кажа, што размаўляў з упраўленнем культуры Мінгарвыканкама, але ж аб тэрмінах новаўвядзення так нічога і не даведаўся: сказалі, што ўся інфармацыя ёсць у дакуменце.
Фестывальнае лета — 2021 пакуль плануецца. Да прыкладу, «Рок за баброў» будзе праводзіцца ў жніўні на аэрадроме Ліпкі. Яго арганізатары кажуць, што на мерапрыемстве будуць прадугледжаны «антыкавідныя» меры: напрыклад, наведвальнікам на ўваходзе будуць раздаваць маскі. Пэўныя страты па выніках 2020 года ў фестывалю былі, але, па словах брэнд-менеджара оўпэн-эйру Змітра Ешчыка, амаль усе артысты пагадзіліся выступіць у Ліпках у 2021 годзе.
— Нехта, зразумела, здаў квіткі на фестываль, але гэта не было нешта крытычнае. «Рок за баброў» адбудзецца, хутка мы абвесцім яшчэ аднаго хэдлайнера і раскажам пра падвышэнне коштаў на квіткі, — кажа Зміцер. — Лакацыя для фестывалю новая, але, на мой погляд, яна лепш, чым Баравая. Там шыкоўнае месца, а паблізу няма жылой забудовы.
Таксама заяўлены на гэтае лета і фестываль The Vёska, які ўпершыню мусіў адбыцца ў Беларусі ў мінулым годзе, а яго хэдлайнерамі абвясцілі Земфіру і брытанскі гурт Foals. Праўда, арганізатары змянілі лайн-ап і гэтыя змены спадабаліся не ўсім, таму што замест Земфіры і Foals на фэсце, прысвечаным беларускай вёсцы, выступяць Маргенштэрн і Slava Marlow.
— Добрая лыжка да абеду. Замест таго каб ствараць петыцыі і пісаць артыстам, прапаноўваючы ім не ехаць у Беларусь, трэба было купляць квіткі і ісці на тых, хто быў заяўлены. Мы наўмысна памянялі фармат фестывалю. Можна было б зрабіць лайн-ап, як у мінулым годзе, але ў дадзены момант моладзь для нас цікавейшая. Артысты, якія былі заяўлены ў 2020 годзе, ужо маюць іншыя планы ў 2021-м. Планы нашы і артыстаў не супалі, — казаў у каментары Onliner пра гэтую сітуацыю дырэктар Atom Entertainment Андрэй Аляксееў. — У пачатку 2020 года гэта (спіс артыстаў. — Заўв. Onliner) глядзелася выдатна, а да лета 2020 года ўжо выглядала дрэнна. Акрамя Земфіры і Foals, планаваліся «Маўчаць дома», Nizkiz, Shuma — я лічу, гэта мог быць адзін з лепшых лайн-апаў у 2020 годзе на тэрыторыі краін былога Савецкага Саюза. Але ёсць рэчы, якія ў жніўні 2020 года для людзей сталі важнейшымі, чым музыка. Людзі выбіралі, хадзіць па вуліцах або хадзіць на фестывалі.
Да таго ж у гэтым годзе пра свае планы ўжо распавялі арганізатары фестывалю Vulitsa Ezha. Ён адбудзецца 5—6 чэрвеня ў Батанічным садзе, а яго хэдлайнерамі стануць Intelligency, Parade of Planets, Pompeya і Groove Dealer.
Падчас пратэстаў беларускія музыкі рэгулярна выступалі на дваровых канцэртах ці ўдзельнічалі ў маршах. Многія з іх у выніку трапілі на «суткі». Да прыкладу, у Брэсце двойчы быў затрыманы лідар гурта «Дай дарогу!» Юры Стыльскі.
У Мінску ў розныя дні затрымліваліся Аляксандр Памідораў і лідар Gods Tower Уладзіслаў Наважылаў. На «сутках» былі Андрусь Такінданг і Уладзь Лянкевіч, Ілья Чарапко-Самахвалаў, Павел Аракелян, лідар Teleport Яўген Цярэнцьеў, музыкі РСП і шмат іншых. Апошніх затрымалі падчас паўхатняга выступу, і ў выніку частка ўдзельнікаў «Разбітага сэрца пацана» пасля «сутак» вымушаны былі з’ехаць з краіны.
А вось да лідара Gods Tower нядаўна прыйшоў Следчы камітэт. Уладзіслаў кажа, што гэта адбылося з-за абразлівага каментара ў сацсетках. У Наважылава забралі тэлефон.
— Я рыхтуюся ехаць да іх і праходзіць псіхіятрычную экспертызу. Еду разам з адвакатам. Што будзе далей, невядома. Узбуджана крымінальная справа, звязаная з абразай у інтэрнэце, — кажа лідар Gods Tower. — Што тычыцца выступаў… Нейкіх клубных канцэртаў не планавалася. Былі прапановы на іншыя мерапрыемствы, але я стаўлюся да іх вельмі скептычна, таму што не лічу карэктным граць зараз. Да таго ж гэта вельмі небяспечна ў першую чаргу для фанатаў: мне не хочацца, каб яны з нашага канцэрта паехалі на «суткі». А з выступамі ў Расію я не хачу ехаць прынцыпова.
Паралельна з гэтым у Беларусі падымаецца новая хваля адмен канцэртаў. Напрыклад, у красавіку ў клубе Prime Hall павінен быў выступіць расійскі рэп-гурт «Каста», але за некалькі дзён да мерапрыемства Мінгарвыканкам ануляваў гастрольнае пасведчанне на правядзенне канцэрта. У паперы, якую атрымалі арганізатары, было напісана, што чыноўнікі «вывучылі матэрыялы тэксту песень, размешчаныя ў глабальнай сетцы Інтэрнэт» і спасылаюцца на пункт 3 артыкула 215 Кодэкса аб культуры, у якім напісана: «Падставамі для анулявання пасведчання на права арганізацыі і правядзення культурна-відовішчнага мерапрыемства на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь з’яўляюцца выяўленне ў дакументах, якія прадстаўлены арганізатарам культурна-відовішчнага мерапрыемства для атрымання такога пасведчання, недакладных звестак або неадпаведнасць дакументаў і (або) звестак патрабаванням гэтага Кодэкса, іншых актаў заканадаўства, у тым лiку прадстаўленне падложных, падробленых або несапраўдных дакументаў».
Нягледзячы на відавочныя супярэчнасці паміж падставай анулявання пасведчання і тэкстам кодэкса, канцэрт усё ж адмянілі і перанеслі на іншую дату. Схема простая, і мы распавядалі пра яе падрабязна.
А нядаўна з таямнічымі праблемамі ў арганізацыі выступаў сутыкнуўся беларускі гурт «J:Морс». Музыкі планавалі выступіць у Лідзе, Слоніме і Гродне, але не атрымалася.
— Усе тры канцэрты ў Гродзенскай вобласці, анансаваныя ў траўні, адменены. Адразу на некалькіх пляцоўках паўсталі «тэхнічныя прычыны» і яшчэ на адной — успышка каранавіруса. Усюды прамоўтары — прыватныя кампаніі. Разумеем, што ў іх і выбару, хутчэй за ўсё, не было. Дзякуй, што паспрабавалі, — распавёў пра гэтую сітуацыю лідар гурта Уладзімір Пугач. — Што далей — пакуль не ведаем. Але наша пазіцыя нязменная. Будзем спрабаваць і далей пры першай жа магчымасці граць для вас. Важна верыць, што гэта наша з вамі краіна ўжо цяпер, сёння. Мы ў ёй жылі, жывём і будзем жыць. Калі мы самі ў гэта не будзем верыць, нікога не зможам пераканаць. Рана ці позна ў нас атрымаецца. Канцэрт у Віцебску пакуль у сіле, а на наступным тыдні новы сінгл. Мы не спыняемся і працягваем працу, нягледзячы ні на што. І вы не спыняйцеся.
Ці існуюць зараз нейкія «чорныя спісы», дакладна сказаць немагчыма. Мы звярнуліся з пытаннем пра адмены канцэртаў і каранавірусныя абмежаванні ва ўпраўленне культуры Мінгарвыканкама. Яго старшыня Віталь Брэль не змог знайсці часу для каментара Onliner, а да яго намесніцы Кацярыны Лучыны мы не змаглі дазваніцца на працягу трох дзён.
Нагадаем, у розныя гады ў так званых чорных спісах былі шматлікія беларускія гурты і выканаўцы: ад N.R.M., «Ляпіса Трубяцкога» і Змітра Вайцюшкевіча да Neuro Dubel, «Крамы» і «Палаца». Пры гэтым на афіцыйным узроўні заўсёды абвяргалі існаванне «чорных спісаў» і многія канцэрты адмяняліся па таямнічых прычынах у апошні момант.
Наш канал у Telegram. Далучайцеся!
Ёсць пра што расказаць? Пішыце ў наш тэлеграм-бот. Гэта ананімна і хутка
Перадрук тэксту і фотаздымкаў Onliner без дазволу рэдакцыі забаронены. nak@onliner. by